Trends en ontwikkelingen
Vitaal landelijk gebied
Het landelijk gebied verandert in hoog tempo. Opgaven als het realiseren van perspectiefvolle, klimaatbestendige landbouw, versterking van de biodiversiteit, instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebieden, verbetering van de bodemstructuur, duurzame drinkwatervoorziening, toekomstbestendige erven, duurzame energieopwekking en waarborging van de ruimtelijke kwaliteit hangen nauw samen en vragen om een integrale kijk op het landelijk gebied.
Nationaal en provinciaal beleid
Via het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) wilde de rijksoverheid samen met provincies, waterschappen, gemeenten, maatschappelijke partners, grondeigenaren en grondgebruikers op zoek naar oplossingen per gebied. Als gemeente Wierden hebben we begin 2024 een zienswijze ingediend op het concept-NPLG. Op 13 september 2024 is door het kabinet besloten om te stoppen met het NPLG. Ook de zienswijzenprocedure is gestopt. Eerder voor NPLG gereserveerde (rijks)middelen zijn eveneens grotendeels geschrapt. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur werkt nu de nieuwe aanpak Ruimte voor Landbouw en Natuur uit.
Eind 2024 en begin 2025 zijn er gerechtelijke uitspraken gedaan die het rijk (nog) meer onder druk hebben gezet om meer vaart te maken en oplossingen te vinden voor de stikstofproblematiek. Maar aanleiding daarvan is een ministeriële commissie Economie en Natuurherstel samengesteld onder leiding van minister-president Schoof.
Door de koerswijziging van het rijk kan het Overijsselse Programma Landelijk Gebied (PPLG) voor een gecombineerde aanpak van opgaven niet meer worden doorgezet. De provincie Overijssel beraad zich over het vervolg en heeft ervoor gekozen om ontwikkelingen in het landelijk gebied vooralsnog te stimuleren door subsidies beschikbaar te stellen voor individuele agrarische bedrijven die verduurzamingsstappen willen zetten en al aangewezen 'koploperprojecten' van boerengroepen financieel te ondersteunen tot en met het uitvoeren van een verkenning voor hun gebied.
Samen met onder meer de gemeenten Almelo, Hellendoorn, Rijssen-Holten en Twenterand praat de gemeente Wierden mee aan de 'gebiedstafel West-Twente'. Door de onduidelijkheden op nationaal en provinciaal niveau worden deze overleggen vooral benut voor het elkaar informeren over ontwikkelingen. Wij zien het daarbij ook als onze rol om veranderingen die nu en in de nabije toekomst gaan plaatsvinden zichtbaar te maken. We houden contact en blijven investeren in de relatie met de agrariërs en belangenverenigingen.
Wierdens plan landelijk gebied
De gemeente Wierden wil aan de slag met het opstellen van een eigen plan voor het landelijk gebied. Dit doen wij samen met onze boeren en de CATB Wierden. Als gemeente staan we dicht bij de inwoners en de agrariërs die in het buitengebied wonen en werken of daarvan op een andere manier gebruik maken. Naast de thema's waarop het rijk en de provincie focussen (natuur en landschap, water en klimaat) richten wij ons op randvoorwaarden voor een goed woon- en leefklimaat en toekomstperspectief voor onze agrarische gezinsbedrijven. Actuele thema's en vraagstukken hierbij zijn beschikbaarheid en betaalbaarheid van grond, mest en water nu en in de toekomst. Om pro-actief en samenhangend stappen te kunnen zetten werken wij aan een gemeentelijk programma voor het landelijk gebied. Een plan dat bijdraagt aan de doelen zoals gesteld in de Toekomstvisie Wierden, verduurzaming van het landelijk gebied en dat in nauw overleg met de inwoners wordt opgesteld.
In 2024 is er, met financiële steun van de provincie Overijssel (omdat CATB Wierden een van de koploperprojecten in Overijssel is), een voorverkenning uitgevoerd voor het Wierdens plan voor het landelijk gebied. Deze voorverkenning heeft data en inzicht opgeleverd over de landbouw in Wierden, de trends en de mogelijke ontwikkeling daarvan naar de toekomst toe. De voorverkenning is in het voorjaar van 2025 afgerond. In de volgende fase (verkenning) wordt dit verder uitgewerkt. Daarbij zal aandacht worden besteed aan onder meer nieuwe verdienmodellen, rekening houdend met grond, mest en water en de (ruimte) claim voor andere maatschappelijke doelen. Ook de landschappelijke ontwikkeling van het landelijk gebied zal daarin meegenomen worden.
Wierdense Veld
Het Wierdense Veld is als Natura 2000-gebied aangewezen vanwege het aanwezige hoogveen. Eind 2024 zijn het Ecologisch beoordelingskader en het Grondwatermodel vastgesteld. De komende periode vindt een variantenstudie plaats en vervolgens wordt een voorkeursvariant voor het gebied uitgewerkt. Vervolgens zullen diverse (aanvullende) onderzoeken plaatsvinden en wordt er gewerkt aan een beheerplan, inrichtingsplan en projectbesluit.
Vanaf 1 januari 2025 wordt de ammoniakconcentratie in de lucht gemeten in het gebied via het meetnet MAN. Daarnaast bestaat de wens om droge stikstofdepositie te meten via een COTAG of mini DOAS-installatie.