Trends en ontwikkelingen
De gevolgen van klimaatverandering zijn wereldwijd merkbaar, ook in Nederland. Voorbeelden zijn extreme wateroverlast en en droge zomers. Om verdere opwarming te beperken, moeten we het gebruik van fossiele grondstoffen terugdringen. De Rijksoverheid heeft het Klimaatakkoord opgesteld, waar de gemeente op aansluit. Regionaal wordt gewerkt aan de Regionale Energiestrategie (RES) en de uitvoering van de Warmtevisie Wierden. Wierden streeft naar een CO2-reductie van 49% in 2030 en 95% in 2050 ten opzichte van 1990. Dit vergt moeilijke keuzes die de manier van wonen, werken en leven in onze gemeente zullen bepalen.
Netcongestie
De opwek van hernieuwbare energie is de laatste jaren sterk gegroeid, maar vaak wordt er meer stroom opgewekt dan lokaal verbruikt kan worden. Dit overschot wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet, maar door beperkte capaciteit kan het net deze stroom niet verwerken, wat leidt tot spanningsproblemen. Dit raakt zowel de afspraken in de RES over zon en wind als woonwijken, waar de netcapaciteit ook beperkt is. Daarnaast ervaren we nu ook afnameproblemen, waardoor grote en kleinere afnemers niet meer aangesloten kunnen worden op het net.
Energiewet
De Energiewet vervangt de huidige Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet. Het wetsvoorstel voegt de regels voor het transport en de levering van gas en elektriciteit in Nederland bij elkaar. Daarnaast zijn de Europese regels voor gas en elektriciteit hierin opgenomen. Verder staan er bepalingen in voor de transitie naar schonere en hernieuwbare energiebronnen. Met de nieuwe regelgeving worden energieconsumenten beter beschermd, komen er meer mogelijkheden om het volle stroomnet flexibel te gebruiken en wordt het veilig uitwisselen van gegevens tussen netbeheerders, energieleveranciers en klanten beter geregeld. De nieuwe regels sluiten bovendien beter aan bij het energiesysteem van de toekomst, met meer duurzame lokale energieproductie, opslag en flexibiliteit. De Energiewet is op 4 juni 2024 aangenomen door de Tweede Kamer. Op 10 december heeft de Eerste Kamer ermee ingestemd. Pas na publicatie in de Staatscourant is de nieuwe wet van kracht.
Grootschalige opwek zon en wind
Op 18 december 2023 heeft de gemeente Wierden haar windbeleid vastgesteld. Op basis van de technische ecologische verkenning van Witteveen & Bos is de gemeente Wierden tot de conclusie gekomen dat er geen ruimte is voor grootschalige windenergie.
De provincie Overijssel heeft op 9 oktober 2024 nieuw wind- en zonbeleid vastgesteld. De provincie legt hierin het maximum van de hoeveelheid windenergie die tot 2030 in de provincie mag worden opgewekt vast in de Omgevingsverordening. Er wordt in het Provinciaal Programma Energiestrategie (PPE) een toedeling gemaakt voor de maxima per voorkeursgebied. Via programmeringsafspraken is de ambitie per voorkeursgebied vastgelegd, als er geen afspraken zijn gemaakt bepaald de provincie de ambitie. Voor de gemeente Wierden is deze ambitie vastgesteld op 80 GWh (ongeveer 4 windturbines) minus het aantal windturbines wat er in Energiepark Daarle aan Wierdense kant beoogd is. Op 15 april 2025 heeft het college van Gedeputeerde Staten besloten om een initiatief van 2 windturbines langs de A35 in behandeling te nemen.
Het nieuwe zonbeleid van de provincie geeft aan dat zonneparken groter dan 2 hectare niet langer op landbouw- en natuurgrond zijn toegestaan. Voor plannen die al vergaand in voorbereiding zijn, wordt een overgangsregeling getroffen. Naar aanleiding van deze ontwikkelingen rondom provinciaal beleid gaat de gemeente het ingetrokken Afwegingskader grootschalige duurzame energieopwekking in Wierden herijken. In dit afwegingskader worden ook beleidsregels over erfmolens opgenomen.
Warmteprogramma
In een warmteprogramma (opvolging transitievisie warmte) beschrijft een gemeente de aanpak van het isoleren en aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Hierin staat welke wijken, buurten en dorpskernen in de komende 10 jaar van het aardgas gaan en hoe dat gebeurt. Met ingang van de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) wijzigt de Omgevingswet en verandert de naam transitievisie warmte in warmteprogramma. De Wgiw geeft gemeenten de bevoegdheden die nodig zijn om hierin de regie te pakken, zoals het inzetten van de aanwijsbevoegdheid in het omgevingsplan. Het Besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Bgiw) is een uitwerking van het wetsvoorstel. De Wgiw is op 23 april 2024 aangenomen in de Tweede Kamer en op 10 december 2024 in de Eerste Kamer. Op dit moment is de Wgiw nog niet van kracht. De beoogde inwerkingtreding is 1 januari 2026. Deze datum kan als gevolg van ontwikkelingen in het wetgevingstraject nog veranderen. Dit geldt ook voor de wijziging van de warmtewet in de Wet collectieve warmte (Wcw) die er ook voor zorgt dat gemeenten meer regie krijgen in de warmtetransitie.
Programma Klimaatadaptatie Wierden 2022-2028
In de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) is de ambitie vastgelegd om Nederland klimaatbestendig en waterrobuust in te richten. Daarmee is een overgang ingezet, die in 2050 voltooid moet zijn. Om lokaal invulling te geven aan DPRA heeft de gemeenteraad in 2022 het Programma Klimaatadaptatie Wierden 2022-2028 vastgesteld. Hierin staat beschreven wat we de komende jaren gaan doen om de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte, hitte en wateroverlast aan te pakken. Dit beleid is gebaseerd op vijf pijlers waarin de visie op een klimaatbestendig Wierden in 2050 wordt weergegeven. Vanuit de vijf pijlers zijn onze ambities en opgaven benoemd en is een uitvoeringsagenda opgesteld https://cuatro.sim-cdn.nl/wierden/uploads/programma-klimaatadaptatie-wierden-2022-2028.pdf?cb=dPkhQK0d